Jako pierwsze, w 2004 r., pojawiło się Indywidualne Konto Emerytalne (IKE). Idea tego programu jest prosta: oszczędzasz na emeryturę do określonego wieku, a w zamian za wieloletnie wspieranie polskiego rynku kapitałowego państwo zwalnia Cię z powszechnego podatku 19% od zysków kapitałowych (tzw. podatku Belki, nazwanego tak na cześć ówczesnego ministra finansów Marka Belki, który rzeczony podatek wprowadził). Warunki są dwa: musisz mieć IKE co najmniej do ukończenia 60 roku życia (chyba, że wcześniej nabędziesz uprawnienia emerytalne, wtedy min. wiek to 55 lat) oraz dokonywać wpłat co najmniej w 5 dowolnych latach kalendarzowych (lub dokonać wpłaty ponad połowy wartości wszystkich wpłat na IKE nie później niż na 5 lat przed dniem złożenia wniosku o dokonanie wypłaty). Ryzyka? Praktycznie żadne – wypłacisz część lub całość wcześniej i jeśli w tej wypłacie był zysk, 19% musisz oddać Państwu, wytrzymasz – wszystko jest dla Ciebie. Proste? Proste!
Drugi program – Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego (IKZE) – został wprowadzony 8 lat później i poza formami i celem oszczędzania zasadniczo różni się od IKE. Po pierwsze: minimalny czas oszczędzania jest dłuższy i trwa do co najmniej 65 roku życia (niezależnie od płci). Po drugie: rozpoczynając wypłatę emerytury z IKZE zapłacisz podatek ryczałtowy od całości zgromadzonego kapitału (10%). Ale za to przez cały czas, kiedy wpłacasz składki możesz je odpisywać w rozliczeniu rocznym zyskując, jak wspomniałem na wstępie, „odsetki” w wysokości 17, 19 lub 32%! (zależy to od podatku dochodowego, jaki płacisz). Inaczej mówiąc: wpłacając dziś 5000 zł zyskujesz na odpisie podatkowym minimum 850 zł (przy 17% podatku dochodowym), a potem – zakładając, że nic nie zarobiłeś na oszczędzaniu – zapłacisz 500 zł podatku (wspomniany wyżej ryczałt 10 %). Oczywiście jest to mocno uproszczony sposób wyliczenia, bo nie uwzględnia zysku z pracy kapitału, ale już tu widać, że każdy podatnik oszczędzający w IKZE zyskuje. A im wyższe płaci podatki (w sensie skali), tym więcej odpisze. Poza tym zwrot podatku możesz wpłacić na IKE, co dodatkowo powiększa Twój kapitał na przyszłość. To nie są jedyne różnice pomiędzy programami. Poniżej szczegółowe porównanie:
| IKE | IKZE | |
| Roczny limit wpłat w 2022 r. | 17 766,00 zł | 7 106,40 zł (lub 10 659,60 zł dla osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą) |
| Roczny limit wpłat w 2021 r. | 15 777,00 zł | 6310,80 zł (lub 9466,20 zł dla osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą – nowość!) |
| Ile możesz mieć programów | Tylko jeden | Tylko jeden |
| Korzyści podatkowe w trakcie oszczędzania | Brak podatku od zysków kapitałowych przy przenoszeniu środków pomiędzy funduszami w ramach programu oraz przy transferze IKE do innej instytucji | Co roku można odliczyć kwotę, która została wpłacona na konto IKZE w roku poprzednim. Dzięki temu podatek do zapłaty za rok 2020 może być niższy nawet o 2 007,17 zł (przy stopie podatkowej 32% i wpłacie całego limitu) |
| Korzyści podatkowe na koniec oszczędzania | Wypłata z IKE nie jest objęta 19% podatkiem od zysków kapitałowych | Z wypłacanych z IKZE środków pobierany jest wyłącznie 10% ryczałtowy podatek od całego kapitału (brak podatku od zysków kapitałowych i podatku dochodowego) |
| Zwolnienie z podatku od spadków i darowizn | W przypadku śmierci zgromadzone środki zostaną wypłacone osobom uprawnionym lub spadkobiercom oraz nie będą obciążone podatkiem od spadków i darowizn | W przypadku śmierci zgromadzone środki zostaną wypłacone osobom uprawnionym lub spadkobiercom oraz nie będą obciążone podatkiem od spadków i darowizn |
| Wypłata środków pozwalająca uzyskać korzyści podatkowe | W wieku 60 lat lub ukończeniu 55 lat i nabyciu uprawnień emerytalnych oraz spełnieniu warunku dokonywania wpłat na IKE co najmniej w 5 dowolnych latach kalendarzowych albo dokonania ponad połowy wartości wpłat nie później niż na 5 lat przed dniem złożenia zlecenia wypłaty | W wieku 65 lat oraz pod warunkiem dokonywania wpłat na IKZE co najmniej w 5 latach kalendarzowych |
| Wcześniejszy zwrot środków | Możliwy częściowy lub całkowity zwrot. Od wypłacanej kwoty pobrany będzie podatek od zysków kapitałowych (o ile były). | Możliwy tylko całkowity zwrot (wypłata wtedy wraca do rocznego PIT-u, co powoduje konieczność zapłaty podatku dochodowego), |
Teraz odpowiedzmy sobie na pytanie, jaką prywatną emeryturę możemy mieć z obu programów. Załóżmy trzech 35-latków, powiedzmy Nowaka, Kowalskiego i Szewczyka. Dwaj pierwsi płacą 17% podatku dochodowego, trzeci jest na stawce 32%. Wszyscy trzej oszczędzają do 65 roku życia. Zysk z obu programów załóżmy ostrożnie 3% rocznie, zaś przy wypłacie 1% rocznie (jak będzie więcej, to chyba nikt się nie zmartwi?).
- Nowak postanowił odkładać 1000 zł miesięcznie, po 500 zł na IKE i IKZE. Na IKE zgromadził 291368 zł, na IKZE tyle samo, ale po 10% podatku do dyspozycji ma nieco mniej – 262231 zł. Corocznych odpisów na IKZE nie inwestował. Razem kapitał Nowaka wynosi 553599 zł. Pozwoli mu to na wypłatę przez 20 lat dodatkowej comiesięcznej emerytury w wysokości 2546 zł. Wpłacał 1000 zł, dostawać będzie ponad dwa i pół razy więcej! Nieźle? To zobaczmy, co dodatkowego zrobił Kowalski.
- Kowalski odkładał tyle samo, co Nowak, ale przelew z urzędu skarbowego z tytułu oszczędzania na IKZE przekazywał jako wpłata dodatkowa na IKE (co roku było to 1020 zł). Dzięki temu przez 30 lat zgromadził na IKE o 48527 zł więcej od Nowaka (w sumie 339895 zł), co wraz z IKZE (262231 zł) dało mu łączny kapitał 602126 zł. Taka suma powala na wypłatę przez 20 lat emerytury 2769 zł, czyli wyższej aż o ponad 8%! Piszę tu o tych samych pieniądzach, zainwestowanych w ten sam sposób!
- Szewczyk odkłada tak samo jak Nowak i Kowalski, ale że płaci od nich wyższe podatki, więc zwroty z IKZE ma wyższe (1920 zł rocznie). Tak jak Kowalski przelewa je na IKE, dzięki czemu jego kapitał wygląda następująco: IKE 382713 zł (291368 zł plus 91345 zł), IKZE 262231 zł, co łącznie daje aż 644944 zł. Emerytura Szewczyka – dlatego, że płaci wyższe podatki i reinwestował zwrot z IKZE – będzie najwyższa i wyniesie aż 2966 zł miesięcznie, czyli dostanie ok. 6% więcej od Kowalskiego i aż 16% od Nowaka.
Załóżmy jeszcze inną sytuację – mamy trzy oszczędzające, płacą co miesiąc tyle samo (też po 500 zł), zysk taki sam jak w.w panowie (3% i 1%), płacą takie same podatki (17%), ale… mają różny PESEL. Zosia zaczyna odkładać na IKE w wieku 25 lat, Ewa w wieku 35 lat, a Klara ma lat 45. Dla uproszczenia nie reinwestują zwrotów z IKZE.
- Zosia przez 40 lat zgromadzi 463029 zł na IKE i 416726 zł na IKZE, czyli razem aż 879755 zł, co da jej wypłatę aż 4046 zł! I to bez reinwestowania i bez odliczeń na poziomie 32%!!!
- Ewa (tak jak Nowak) przez 30 lat zgromadzi 553599 zł, czyli emerytura przez 20 lat 2546 zł,
- Klara przez 20 lat zgromadzi 164151 zł na IKE i 147736 zł na IKZE. Łącznie będzie to 311887 zł, co pozwoli na wypłatę 1434 zł (co oznacza, że przy niewielkim zysku jej kapitał jest aż 40% wyższy!) Więcej! Reinwestowanie zwrotu z IKZE da dodatkowe 27408 zł, co zwiększy emeryturę o dodatkowe prawie 9% (!) do 1560 zł. Co oznacza, że nawet mając już niewiele lat do emerytury warto oszczędzać i maksymalnie „wyciskać” z możliwości, jakie dają IKE i IKZE!
Wnioski? Im wcześniej zaczniemy odkładać pieniądze, tym większym kapitałem będziemy dysponować na emeryturze (lub to samo osiągniemy mniejszym kosztem). Czas ma ogromne, najważniejsze znaczenie!!! Zatem nie ma co się zastanawiać, tylko otwierać rachunki! Bardzo ważne jest posiadanie ich obu, a reinwestowanie zwrotów z urzędu skarbowego ma widoczny wpływ na nasz cel emerytalny. No i warto czasem płacić wyższe podatki dochodowe, czego Wam życzę ?.
O jakiej emeryturze z ZUS przy zarobkach 5000 zł miesięcznie pisałem w I części? 🙂 Zestawcie ją z powyższymi kwotami, które dzięki mądremu i systematycznemu oszczędzaniu możecie bez trudu mieć :-)!
Zainteresowani? Zapraszam do rozmowy.
Ps. Wyliczanki nie byłyby możliwe, gdyby nieoceniona aplikacja 10bii Financial Calculator, dzięki której szybko możesz policzyć wiele różnych wartości, np. pieniądza w czasie czy ratę kapitałowo-odsetkową kredytu.